Sütte fiyat karmaşası

TÜSEDAD çiğ sütün üretim maliyetini litre başına 16,76 TL açıklarken üretici satış fiyatının yüzde 20 kar ile 20 TL olması gerektiğini savunuyor. USK ise 12,31 TL maliyet hesabı yaptığı çiğ süt için litre başına referans fiyatı 14,65 TL olarak belirledi.

TÜSEDAD, her ay olduğu gibi, bu ay da piyasada oluşan üretim girdi fiyatlarını dikkate alarak Mart ayı 1 litre soğutulmuş çiğ süt üretim maliyetini hesaplayarak kamuoyu ile paylaştı.

Güncel yem ve diğer tüm giderlerin ayrıca gelirlerin de dikkate alındığı hesaplama metoduna göre Mart ayı 1 litre soğutulmuş çiğ süt üretim maliyeti 16,76 TL olarak hesaplandı.

TÜSEDAD tarafından yapılan açıklamada, “Sektörü dengede tutacak ve hem et hem de çiğ süt üretim arzının devamlılığını sağlayacak olan 1 litre soğutulmuş çiğ süt tavsiye fiyatının; derneğimiz tarafından her ay hesaplanan maliyet üzerine konacak ortalama yüzde 20 kar ile 20 TL/litre olarak açıklanması önerilmektedir” denildi.

Kırsalda üretim yapan çiftçilerin kârlı bir üretim döngüsü içinde olmasının ülkenin geleceği için vazgeçilemez bir öneme sahip olduğu belirtilen açıklamada, “Sürdürülebilir gıda tedariki, kırsaldan kente göçün durması ve kırsalda işgücü bulunabilirliği diğer sanayiler için dünyada rekabetçi olunması bakımından stratejik bir konudur” ifadelerine yer verildi.

Maliyet hesabının kriterleri

100 baş sağmal kapasitesine sahip bir işletmeyi baz alan maliyet komisyonu, günde ortalama 28 litre süt veren sağmallardan oluşan, işletmede doğan erkek buzağıları 4 günlükken satan ve yılda yüzde 20 reforme ineği sürüden çıkartıp bunların yerine de her yıl doğan tüm dişileri besleyerek yetiştirdiği gebe düvelerinin de yıllık sürü yenileme ihtiyacı olan yüzde 20’sini sürüye ekleyip yine işletmede yetişmiş ihtiyaç fazlası geri kalan yüzde 10 gebe düvelerini de piyasada satan ve sağmal kapasitesini böylelikle 100 başta sabit tutan bir işletme için maliyet hesabını gerçekleştirdi.

USK'nın maliyet hesabı ve referans fiyatı ayrışıyor

Hatırlanacağı üzere 15 Nisan tarihinde de Ulusal Süt Konseyi (USK) çiğ süt referans fiyatını güncelleyerek kamuoyuna yeni fmaliyet ve fiyatı duyurmuştu.

USK'nın resmi internet sitesinden yapılan açıklamada, çiğ süt tavsiye fiyatı 1 Mayıs 2024 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yüzde 8,5 artışla litre başına 14,65 TL olarak belirlendi.

Söz konusu çiğ sütün üretim maliyeti ise Türkiye ortalaması olarak litre başına 12,31 TL olarak belirlendi.

USK Yönetim Kurulu imzasıyla yapılan yazılı açıklamada şu ifadelere yer verildi: "15 Nisan 2024 tarihinde yapılan Yönetim Kurulu Toplantısında alınan karar gereği; 1 Mayıs 2024 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yüzde 3,6 yağ ve yüzde 3,2 protein içeriğine sahip çiğ inek sütü tavsiye satış fiyatı üreticinin eline litre başına net geçecek şekilde (çiğ süt desteği hariç) 14,65 TL olarak belirlenmiştir. Soğutma, nakliye ve diğer cari giderler üretici tarafından karşılandığı takdirde bu giderler üreticiye ilave olarak ödenecektir. Baz alınan yağ ve protein oranlarındaki her bir dizyem (0,1’lik değişim) için ± 22 Kuruş fark uygulanacaktır. Bundan sonraki süreçte, çiğ süt tavsiye fiyatı maliyetler çerçevesinde yeniden değerlendirilerek piyasa koşullarına göre güncellenebilecektir."