Evdeki Kadına Kurban Düşer Mi?

Her Müslüman’a dini vecibelerini doğru ve düzgün bir şekilde yapabilmek için gerekli olan bilgileri öğrenmesi farz olduğu gibi, her anne babanın çocuklarına ve her kocanın da öğrenmemişse bu bilgileri hanımına öğretmesi (veya öğrenmesini sağlaması) farzdır. (Yani mecburdur)

Her Müslüman’a dini vecibelerini doğru ve düzgün bir şekilde yapabilmek için gerekli olan bilgileri öğrenmesi farz olduğu gibi, her anne babanın çocuklarına ve her kocanın da öğrenmemişse bu bilgileri hanımına öğretmesi (veya öğrenmesini sağlaması) farzdır. (Yani mecburdur)

Bu yazımızda Kurban bayramı yaklaşırken “Kurban kime vaciptir?” ve “Bir evde kurban kime kesilir?” sorularının cevabına yer vererek, konunun daha iyi anlaşılmasına ve bazı evlerde kurban kesme konusunda yapılan yanlışlıkların düzeltilmesine katkı sağlamak istedik.

KURBAN KİME VACİPTİR?

İbadetlerde yükümlülük bireyseldir ve İslâm’a göre aile fertleri arasında mal ayrılığı esası vardır. Yani ailenin her bir ferdinin kendisine ait malı ve parası olabilir. Bu itibarla kurban ibadeti için aile fertlerinden karı, koca ve yetişkin çocuklardan kimin (borcu ve temel ihtiyaçları dışında) 80.18 gr. altını veya bu miktar altın değerinde parası (Bu günkü değeri yaklaşık 200.000 TL) veya fazla malı ve eşyası varsa, o kimse zengin sayılır. (Kurban için bunların hepsi toplanarak nisab hesaplanır.) Aile fertlerinden bu şartları taşıyanlar, Ramazan-ı Şerif ayında fıtır sadakası vermekle mükellef oldukları gibi Kurban Bayramı’nda da kurban kesmekle yükümlüdürler. Bu açıklamalara bağlı olarak aşağıdaki sonuçlar ortaya çıkmaktadır:

* Kurban mükellefi olmak için Zekatta olduğu gibi altın, para ve malın üzerinden bir yıl geçmesi gerekemez. Kurban bayramı öncesi veya bayramın 3.günü esnasında nisaba sahip olanın kurban kesmesi gerekir.

* Kurban mükellefi olmak için zekatta olduğu gibi nisap miktarı malın arttırıcı yani değeri artan bir mal olması şart değildir. Ayrıca kişinin satın almış olduğu asli ihtiyaçlarından fazla neyi varsa değeri nisaba dahil edilerek hesaplanır. Mesela ihtiyacı olmadığı halde moda veya çeşit olsun diye aldığı kıyafetler, elektronik cihazlar, araç gereçler, fazlalık ev eşyaları vb. ne varsa nisap olarak hesaplanır. Görülüğü gibi kişinin kendine ait ve ticari amaç gütmeyen ne kadar evi, arabası, malı ve eşyası olsa zekat düşmezken; bu fazla malların değeri nisabı geçiyorsa kişiye kurban düşmektedir.

* Bir evde yaşayan insanlar arasında bu şekilde kimin kendine ait malı ve parası varsa hepsi o kişi için ayrı ayrı hesaplanır ve toplam değeri nisap miktarını geçiyorsa o kimseye de kurban düşer. Örneğin evin hanımının altınları ve bir miktar parası var, dolabında da bir sürü fazladan elbise, ayakkabı vb. eşyası var. Bir de babasından kalan bir tarlası var. Bunlar hesaplandığında nisap miktarını geçiyorsa hanıma da kurban düşer. Aynı evin erkeğinin de fazladan arabası var, eşyası, parası, arsası, tarlası veya malı var ve bunların değeri de nisabı geçiyorsa o evde evin adamına da ayrıca kurban düşer. Yani iki kurban kesilmesi gerekir. Aynı şekilde o evde bulunan diğer insanların da şahsi mal, eşya ve birikimleri nisap miktarını geçiyorsa onların da kurban kesmesi gerekir.

ALTINLAR HANIMINSA KURBAN DA HANIMA KESİLMELİ!

Toplumuzda birçok evde “ortak kasa” anlayışı hakimdir. Bu anlayışa göre evin hanımında altınlar ve bir miktar para olur. Evin adamı ise birikimini banka da tutar. Ayrıca bazı evlerde de kirada ev, bağ, bahçe vb. getiriler bulunmaktadır. Bazı evlerde de çoluk çocuk kim çalışıyorsa maaşı alıp eve getirir ve ihtiyaçlar ortak olarak buradan karşılanır. Kurban bayramı gelince ise evden bir kurban kesilir ve genelde evin adamı keser. Oysa İslâm’a göre aile fertleri arasında mal ayrılığı esası vardır. Dolayısıyla her evde kimde durursa dursun veya kim kullanıyorsa kullansın her malın, eşyanın veya paranın nihayette asıl sahibinin belirlenmesi gerekir. Çünkü mali ibadetler buna göre yapılır. Hac kime düşüyor, zekat kime düşüyor, kurban kime düşüyor ancak böyle ortaya çıkar.

Bazı evlerde ise altın, para, tarla, mal vb. nisab unsurları aslı itibarıyla evin hanımının olduğu halde evin adamı bunların zekatını vermekte ama kurbanı da kendi adına kesmektedir. Oysa bunlardan dolayı evin hanımının kendisine kurban düşmektedir. Evin adamına ait ayrıca mal ve para vs. var ve bunlar da nisaba ulaşıyorsa kendisine de ayrıca kurban kesmeli, ulaşmıyorsa kesilen kurbanı evin hanımı adına kesmelidir.

KESİLMEYEN KURBANLAR NE OLACAK!

Yazımızı “Bilerek ya da bilmeyerek geçmişte bu şekilde yanlış kesilen veya hiç kesilmeyen kurbanlar ne olacak?” sorusunun cevabı ile bitirelim:

“Kurban kesme şartlarını taşıdığı hâlde unutma, ihmal vb. sebeplerle kurban kesmeyen kimsenin, o yıla mahsuben, bir kurban bedelini fakirlere vermesi, ayrıca tevbe ve istiğfar etmesi gerekir.”

Not: Yazımızda geçen kurbana ait hükümler Hanefi Mezhebi’ne ait hükümlerdirç

Bir Sonraki Yazımızda Görüşebilmek Ümidiyle…

Şehabeddin Mahir TUNA

İlahiyatçı Yazar

sehabeddinmahir@gmail.com

YAZARIN DİĞER YAZILARI:

https://www.akyazihaber.com/akyazi-haber-boyle-adak-olmaz/yazar/1193

https://www.akyazihaber.com/akyazi-haber-dokulen-saclariyla-gomulmek-isteyen-kadin/yazar/1190

https://www.akyazihaber.com/akyazi-haber-kades-vapuru-rezareti/yazar/1188

https://www.akyazihaber.com/akyazi-haber-vay-fasik-vay/yazar/1187

https://www.akyazihaber.com/akyazi-haber-ee-sen-simdi-naneyi-yimedin-mi/yazar/1186

https://www.akyazihaber.com/akyazi-haber-ekabir-takimina-ozel-cami/yazar/1184