ARABULUCULUK VE UZLAŞTIRMA NEDİR?

Sevgili Sakarya Haber okurları, sizlere bu yazımla tekrar “Merhaba” diyorum. 2024 yılını bitirmeye hazırlandığımız bu günlerde hukuki uyuşmazlıklarda alternatif çözüm yollarından olan arabuluculuk ve uzlaştırma önem kazanmıştır.Şimdi sizlere uzlaştırma ve arabuluculuk nedir? ikisinin birbirinden farkı nedir? kısaca bunlardan bahsetmek istiyorum.Gelin 3  soruda bu kavramlara göz atalım.

1- Arabuluculuk nedir?Arabulucu kimdir?Kimler arabulucu olabilir?

Arabuluculuk, günümüzde dostane yollarla uyuşmazlık çözüm yöntemleri içinde en yaygın olarak bilinen ve uygulanan uyuşmazlık çözüm yöntemidir.
Arabulucu, sistematik teknikler uygulayarak, görüşmek ve müzakerelerde bulunmak amacıyla tarafları bir araya getirerek onların birbirlerini anlamalarını ve bu suretle çözümlerini kendilerinin üretmesini ve aralarında iletişim sürecinin kurulmasını sağlamaya çağlayan tarafsız üçüncü kişidir. Arabulucu, bu süreçte karar veren kişi değildir. Hatta taraflara herhangi bir çözüm de önermez. Taraflar uyuşmazlığı kendileri uzlaşarak çözerler. Arabulucu, tarafların aralarındaki asıl uyuşmazlığı ve menfaatlerini tespit ederek bu konularda tartışmalarını ve çözüm bulmalarını sağlamaya çalışır. 
Arabulucu olmak için öncelikle arabuluculuk temel eğitimi alınmalıdır.Arabuluculuk temel eğitimi, hukuk fakültesi mezunu olup, mesleğinde 5 yıllık kıdeme sahip kişiler tarafından alınabilir. Bu eğitimi alan kişiler daha sonra sınava girerek sınavı kazananlar arabulucu olabilir.

2- Uzlaştırma nedir?Uzlaştırmacı kimdir? Kimler uzlaştırmacı olabilir?Kim uzlaşma teklifinde bulunabilir?

Uzlaştırma kapsamına giren bir suç nedeniyle başlatılan soruşturma veya kovuşturma sırasında; şüpheli veya sanık ile mağdur, suçtan zarar gören veya kanuni temsilcinin, Cumhuriyet savcısı tarafından görevlendirilen tarafsız bir uzlaştırmacı marifetiyle anlaştırılmaları suretiyle, uyuşmazlığın giderilmesi sürecidir.
9.Yargı Paketi ile  5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 253. Maddesinde değişikliğe gidilerek uzlaştırmacı olabilmek için “hukuk fakültesi mezunu olma şartı” getirildi.9.Yargı Paketi yasalaşana  kadar avukatlar ve hukuk öğrenimi görmüş kişiler sınavı geçmek şartıyla  uzlaştırmacı olabilmekteyken artık sadece hukuk fakültesi mezunları uzlaştırmacı olabilecektir.Uzlaştırmacı olmak için kıdem şartı aranmamıştır.
Kısaca uzlaştırmacı ceza dosyalarında Cumhuriyet Savcısı tarafından görevlendirilen tarafsız kişidir.
Uzlaştırma bürosundan sorumlu Cumhuriyet savcısı tarafından görevlendirilen uzlaştırmacı, şüpheli ile mağdur veya suçtan zarar görene uzlaşma teklifinde bulunur. Soruşturma ve kovuşturma sırasında Cumhuriyet savcısı, hakim ya da adli kolluk görevlileri şüpheli ile mağdur veya suçtan zarar görene uzlaşma teklifinde bulunamazlar. 

3-Arabulucu ve uzlaştırmacı arasındaki farklar ve benzerlikler nelerdir?

Hem arabulucu hem uzlaştırmacı tarafsız kişilerdir.Her ikisi de Hukuk Fakültesi mezunu olmalıdır.
Uzlaştırma, ceza hukukuna ilişkin uyuşmazlıkların çözümünde kullanılan bir yöntem iken arabuluculuk ise özel hukuk uyuşmazlıklarının çözümünde kullanılan bir yöntemdir.
Arabuluculukta ihtiyari arabuluculuk sürecinde arabulucu taraflarca seçilebilir dava şartı arabuluculukta ise arabulucu  portal üzerinden görevlendirilir. Uzlaştırmacı ise yine portal üzerinden savcı tarafında görevlendirilir. Uzlaştırma süreci, arabuluculuk süreci gibi gizlidir ve uzlaşma kararı, yine taraf iradesindedir. Uzlaştırmacı da taraflar arasındaki çatışmanın çözülmesine yardımcı olan kimsedir.

Arabulucu Uzlaştırmacı
Av. Begüm GENCER AYTAÇ